Улаан сүүлнүүд (Red Tails) киног сонжиход, эхний 5 минутын дотор миний бие алмайрлын байдалд оров. Яагаад цагаан арьстан еврей Жорж Лукас яагаад энэ киног продюсерлэж (өөрөөр хэлбэл санхүүжүүлж), дараа нь бүр суртачилгаанд нь бөөн мөнгө хаясан юм бол. Бүү мэд.

Үйл явдал нь дэлхийн хоёрдугаар дайны Италид болж байгаа юм байх. Нислэгт оролцохыг зөвшөөрсөн хэдэн ширхэг негрүүд хамаг чадлаараа өөрийн чадвар авьяасаа харуулж, өмнө нь яагаад командлагчид нисгэж байгаагүйг л харуулахыг хичээнэ. Бас цэргийн албаа хаахын сацуу командлагч офицерын тушаалыг зөрчиж, байн байн радио долгионыг өөрийн чалчаа...

"Сүрлэн ноход" нэртэй уран сайхны кино сонжив. Одоо цагт тархсан моодын дагуу, уг кино бас нэг тахир дутуу зохиолтой, шинэ цагт шилжүүлж ядсан римэйк юм байх. Бараг л монголын уран сайхны "Би чамд хайртай-2" кино шиг. "Сүрлэн ноход" нь эртний (70-аад оны) Сэм Пэкинпa найруулагчийн киноны римэйк юмсанж.
70-аад оны кино нь цус нөж, хараалын үгээр их баялаг кино байсан учраас, цагтаа шуугиулж байсан кино юм. Гэвч римэйк ориг киноноосоо сайн болоод байх нь их ховор. Өмнөх кино нь ч сайн кино гэж хэлэлтгүй. Римэйк нь оригтойгоо адилхан. 

Зохиол нь гэвэл, их марзан. АНУ-ын умард хэсэгт оршдог нэгэн ...

Өнгөрсөн оны кинонуудыг ажиглавал, асар их хэмжээний хог хаягдал харагдна. Энэ бол америкийн кино зохиолчдын ажлаа хаясны цуурай юм. Хамгийн гайгүй гэсэн кино дундаас, миний бодлоор, энэ хэд байв.

Зав гаргаж үзэх коно


Жинхэнэ хат (True Grit)
Коэн ах дүү нар дахин нэг сод бүтээл бөмбөгдсөн байна. Хүмүүсийн тухай юм болохоор, онц сонирхолтой кино. Баатрууд хоорондын яриа, найруулга, зүсэлт бол танхай. Нялуун, сэтгэл хөдлөлийн булчирхайг шахаж ядсан хөгжмөөс бусад нь маш таалагдсан. Будаа идэж болох сэдэв. Хөгжмийг нь харин хол хаях хэрэгтэй. Хөгжим оруулах нь зөнөх шатандаа орсон Спилбергийн санаа...

Өчигдөрхөн уран сайхны Нууцлаг гол нэртэй кино үзэв. Ер нь кино үзнэ гэдэг, миний хувьд амьтны хүрээлэнгээр зугаалахтай төстэй санагддаг: энэ торонд нэг ийм амьтан, аан энэ торонд ийм нэг амьтан. Ихэвчлэн уран бүтээлчдийн бүрэлдэхүүн ба арга барилыг нь ажиглана уу гэхээс, яг үйл явдлыг нь нээг их сүрхий тоодоггүй. Бас тэдний хэлэх гээд байгаа тэр их сүрхий сэдэв нь сонирхол төрүүлэх нь тун ховор.

Иргэд дургуйцна байх л даа, ийм гоё сэдэв байхад, чи ойлгосонгүй гэх тал ч бий. Хамаг учир нь надад биш, харин киног бүтээсэн хамт олонд байгаа юм. Жишээ нь жүжигчид, найруулагч, зүсэгч, дүрс. Бүгд өө...

Заримдаа сонирхолтой, майр гоё ном зөвлөөч гэсэн утгатай захиа надад орж ирдэг. Би тийм их ном уншдаг хүний шинж төрүүлсэн юм уу, бүү мэд. Гэвч зүгээр нэг ном биш, бүр шүлс баас гоожтол сонирхолтой, Эхлэл кино шиг гоё байх хэрэгтэй гэж бас хавчуулсан байх нь бүр сонин. Тиймэрхүү номыг зөвлөөд, хайгаад байх шаардлага байхгүй: хажуугийн номны дэлгүүр ороход л хангалттай. Тэнд лангуугаар үнэн худлаар битүү дүүрэн дэмийрэл бий.

Гэвч иргэд аль болгон түүхэн Аймшигт Үнэнийг дэлгэсэн, тасархай сайхан ном байх хэрэгтэй гэдэг. Энэ тохиолдолд миний зүгээс хамгийн түрүүнд зөвлөх ном бол, 9-р ангийн түүхи...

Ларс фон Триер гэж нэг сайн найруулагч бий. Харанхуйд бүжиглэгч, Догвилль мэтийн кинонууд нь яах аргаггүй суут бүтээлүүд. Өөр өөр утга агуулгын чанартай л болохоос. Энэ удаад Меланхоли гэж кино хийсэн байх юм гэнэ. Энэ киногоо найруулагч маань Канны кино наадамд харуулахдаа, өөрийгөө нацист гэж хэлснээс болж найруулагчийнхаа карьерээ үгүй хийсэн. Мань эр уул ёсондоо тоглоом болгож хэлтэл, хошигнолыг ойлгох хүн гарсангүй. Энэ нь надад инээдтэй санагдсан.

Меланхоли уран сайхны кино нь хоёр хэсгээс бүрдэж байх юм гэнэ. Эхний хэсэг нь эмэгтэй жүжигчин Кирстэн Данстын бүтээсэн дүрийн амьдралын туха...

Даваагийн Бямбасүрэнгийн кинонууд их сайн болдог. Бүтээл дундаас нь, миний хувьд, хамгийн сайн нь "Шар нохойн агуу". Энэ бол сайн биш, маш сайн кино.

Үүнд бас дурьдах хэрэгтэй: гадаад хүний нүдээр харвал, Монгол угсаатны соёлыг хаалттай боловч, тун сонирхолтой мэдээллээр дүүрэн номоор төсөөлж болно. Энэ учраас барууны үзэгч: "Гол дүрийн баатар яагаад ингэж шийдэж, тэгж үйлдэх болов?" гэдэг асуултыг, өөрийн соёлын хүрээндээ ойлгохоос өөр арга байдаггүй. Mонгол зохиолын санааг барууны үзэгчдэд ойлгуулж, харилцан ойлголцлын гүүр босгоход, олон талын бэрхшээл тулгардаг. Өөрөөр хэлбэл, барууны хүн ...

Хэдэн жилийн өмнө, суут Кубрикын "Барри Линдон" кино сонжиж билээ. Нэг мэдсэн чинь,  кино нь дахиад гарт минь баригдах нь тэр. Үнэндээ би багадаа үзэж байсан киногоо дахин үзээд байдаггүй. Нэг бол бөөлжис хүргэмээр, нэг бол найруулагчийг цовдлох хүсэл үүсдэг. Өсөлттэй холбоотой байх л даа. Нас ахих тусам, юмыг тэс өөрөөр харж эхэлдэг болоод тэр байх. Жишээ нь Тарковскийн "Рублев" кино байна. Юун тэр түүхэн үүрэг, юун тэр үйл явдлын зангилаа! Найруулагч тун гоё сэдвийг бариад, уйлагнаа нь сунжирсан дэмийрэл гурилдуулсан байх жишээтэй. Цохиод унагамаар.

Гэвч Кубрикын кинонууд тун сонин, нүнжигтэ...

Найруулагч Майкл Бэй Трансформеруудын өмнөх ангийг гаргахдаа, 3д технологийг ихэд зэвүүцэж байсан. Утга байхгүй, дэмий мөнгөний гарз, бас ийм мангар балай зүйлтэй ажиллахгүй гэж бүлт бүлт үсэрч байсан. Юу нь маркетинг, хаана нь пиар эхэлж байгааг хэлэх хэцүү. Гэвч Майкл Бэйд студийн боссууд хэдэн юм ойлгуулсан бололтой. Ойлгомжтой: 3д киноны тасалбрын үнэ нь ч энгийн тасалбарынхаас их. Улмаар орлого ихэснэ. Найруулагч 3д форматанд авахаас гадна, багийн зохион байгуулалтанд их олон юм өөрчилжээ.

Гуравдугаар анги нь илүү нухацтай болсон байх юм. Өмнөх хэсэгт нь дөрвийн дөрвөн хүн ажиллаж байсан ...

Хэд хоногийн өмнө, хятадын уран сайхны Хариx зам нэртэй кану сонжив. Уг кануг Баатар бүтээлээрээ олны танил болсон Жан Имоу гэгч алдартай хятадын иргэн найруулсан юм. Баатар кану бол давгүй, ерөнхийдөө таалагдсан. Энэ удаад ч мөн адил, Имоу хөөрхөн зүйл зуурсан аж. Нэг киног сайн бүтээж чадсан найруулагч, дараагийн бүтээл дээрээ бүдэрч, тэнэг юм зууралдуулах тохиолдол маш их гардаг. Хуруу дарам найруулагчид киногоо үзэгчдэд хүртээмжтэй, ойлгомжтой бүтээдэг.

Энэ учраас анхандаа тун итгэл муутай байв, энэ хүн одоо юу л харуулах бол доо гэж. Учир нь шинээр гардаг хэдэн хятад кану таалагдах бүү хэ...

© जगन्नाथ